SİRKÜLER 2021/37
İŞ HUKUKUNDA TOPLU İŞÇİ ÇIKARMA VE BİLDİRİMİ
Toplu işçi çıkarma bildirimi, Türkiye’nin de tanımış olduğu uluslararası belgelerde düzenlendiği biçimde ekonomik, teknolojik, yapısal veya benzer nedenlerle hizmet ilişkilerine son vermeyi düşünen işverenin bu durumu işçi temsilcilerine ve resmi makamlara bildirmesidir.
İlgili düzenlemeye göre işveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün önceden işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirmekle yükümlüdür.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 29. maddesine göre işyerinde çalışan işçi sayısı:
• 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
• 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,
• 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin, işine geçerli nedenle ve bir aylık süre içinde
aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılmaktadır.
Toplu işçi çıkarma kapsamındaki fesih türleri ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gereklerine dayalıdır.
Buna göre belirli süreli iş sözleşmesinin kendiliğinden sona ermesi, tarafların anlaşarak iş
sözleşmesini sona erdirmesi (ikale), iş sözleşmesinin fesih dışı yani evlilik, askerlik, emeklilik, ölüm gibi nedenler sona ermesi, deneme süreli fesih, istifa, işçinin veya işverenin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi halinde toplu işçi çıkarma hükümleri uygulanmaz.
Çalışan sayısı ve işten çıkarılacak işçi sayısının tespiti SGK işyeri sicil numaralarına göre
yapılmalıdır. Yani işverenin birden çok işyeri mevcutsa, çalışan sayısı bakımından her bir işyeri için ayrı ayrı değerlendirme yapmak gerekir. İşyerinde çalışan sayısı 20’den az olduğu takdirde toplu işçi çıkarma hükümleri uygulamayacaktır.
İşçi sayısı tespit edilirken, o işyerinde çalışan tüm işçiler dikkate alınır; kısmi süreli veya belirli süreli iş sözleşmesi ayrımı yapılmaz. Diğer yandan işyerinde çalışan işçi sayısı hesabında özel istihdam bürosunun işçisi olup geçici iş ilişkisiyle çalışanlar, çırak ve stajyer dikkate alınmaz.
Fesih bildirimleri, işverenin toplu işçi çıkarma isteğini bölge müdürlüğüne bildirmesinden 30 gün sonra hüküm doğuracaktır. Öğretideki baskın görüşe göre, işçinin kıdemine göre 2-8 haftalık bildirim süreleri İŞKUR’a yapılan bildirimden itibaren 30 gün geçtikten sonra işlemeye başlayacaktır.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 29. maddesine, yani toplu işçi çıkarma hükümlerine aykırı olarak işçi çıkaran işveren veya işveren vekiline işten çıkardığı her işçi için 2021 yılında 1.145 TL idari para cezası verilmektedir.
Bu sirkülerimizde 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 29 uncu maddesinde düzenlenen toplu işçi çıkarma bildirim usullerine yer verilmiştir.(Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)